Budynek szkoły podstawowej w Okocimiu

Budynek szkoły stanął na parceli m 170 darowanej przez Jana Goetza Okocimskiego. Projektował ten obiekt architekt Teodor Talowski, twórca wielu kościołów, dworów i budynków użyteczności publicznej. Za swój projekt otrzymał złoty medal na wystawie budownictwa w Wiedniu. Wybudowana wg projektu w 1895r. szkoła o sześciu dużych klasach była w tym czasie największą szkołą w powiecie. Pierwotnie budynek ten był parterowy, zbudowany na planie litery T. Do budowy użyto czerwonej cegły, wyprodukowanej w cegielni Goetzów, o czym świadczy sygnowanie jej inicjałami, co uwidoczniło się podczas prac remontowych prowadzonych w 2001 r. w kancelarii szkoły. Piętro zostało dobudowane w latach 1937 — 1938 w związku z koniecznością zwiększenia liczebności klas. Fundatorem był Antoni Goetz Okocimski, pełniący wtedy funkcję wójta Okocimia. Prace pomocnicze wykonali mieszkańcy Okocimia. Budynek nakryty jest dachem wysokim, siodłowym. Okna na parterze są półokrągłe, w górnej części ozdobione uskokowymi archiwoltami czyli półokrągłymi łukami. Wzdłuż ścian biegnie kostkowy fryz, bardzo dekoracyjny. Frontalna ściana jest zwieńczona ozdobnym szczytem z dekoracją secesyjną. Jest to rzeźba pełna wykonana z szarego piaskowca, umieszczona na tle ceglanego szczytu. Przedstawia Matkę Boską z Jezusem na lewym przedramieniu. Prawą ręką przytrzymuje go za nóżkę. Ubrana jest w długą, powłóczystą suknię i płaszcz zebrany i zwisający na lewym przedramieniu. Dzieciątko Jezus jest w krótkiej koszulce. Rzeźba ma około 150 cm wysokości. Jest datowana na 1894r. Umieszczona jest na uciętej kolumnie jońskiej z głowicą liści akantu. Pod spodem znajduje się kartusz z rollwerkową oprawą. Kartusz jest to obramienie tarczy herbowej, tablicy inskrypcyjnej, płaskorzeźby czy malowidła. Jest to jeden z najpopularniejszych motywów dekoracyjnych w sztuce europejskiej od XV — XIX w. Początkowo miał kształt owalny, później kwadratowy, a od XVI w. przybrał kształt prostokąta oraz bardzo charakterystyczną dekorację ornamentu zwijanego. Wykonywany był z różnych materiałów jak: kamień, drewno, metal czy stiuk. Kartusz na budynku szkoły jest wykonany z piaskowca podobnie jak rzeźba. Rollwerkowa oprawa to ornament późnorenesansowy. “Rollwerk to zwijany ornament, operujący formami taśmy, jakby wycinanej z blachy, komponowany przestrzennie, o zakończeniach zwijających się łagodnie lub spiralnie. Ukształtował się w Niderlandach około połowy XVI w. i rozpowszechnił w całej środkowej Europie, gdzie trwał do 2 ćw. XVII w. Stosowany w dekoracji architektonicznej i rzeźbiarskiej I portale, nagrobki, obramienia otworów, tablic, kartusze /11. Tak więc ten motyw zdobniczy dodaje dekoracyjności kartuszowi. Pod kartuszem i u góry znajdują się gałązki laurowe. W środku na gładkim, wypukłym polu znajduje się napis ANNO DOMINI MDCCCXCVI. Pod kartuszem w półkoliście zaznaczonym polu umieszczony jest napis Szkoła Podstawowa im. Jana Goetza Okocimskiego. Litery podobnie jak dwa elementy dekoracyjne umieszczone na ścianie bocznej, wykonane zostały z żelaza kutego przez miejscowych kowali. Niestety do tej pory nie istnieje już ani jedna kuźnia na terenie wsi. Dekoracyjności frontowej ścianie dodają cztery symetrycznie rozmieszczone sterczyny oraz dwie głowy sowie umieszczone w ozdobnym obramieniu z boku tuż nad fryzem. Należy wspomnieć, że w latach II wojny światowej szkołę zajmowały wojska niemieckie, które dokonały wielu zniszczeń wnętrza i wyposażenia. Po zakończeniu działań wojennych wnętrze budynku odremontowano, wyposażając w instalację elektryczną. W 1970r. staraniem ówczesnego dyrektora szkoły Kazimierza Karwata przeprowadzono remont, wybrano ziemię spod fundamentów, dokonując adaptacji w ten sposób powstałych piwnic na szatnię, ubikacje i pomieszczenia gospodarcze. Prace te wykonali mieszkańcy wsi. Po przeprowadzeniu gazyfikacji w Okocimiu, szkoła także otrzymała ogrzewanie gazowe. Usytuowanie budynku szkolnego pomiędzy kościołem parafialnym Sw Trójcy, a cmentarzem parafialnym, w otoczeniu wiekowych już drzew stanowi dodatkowy walor krajobrazowy środowiska i jest w strefie rezerwatowej wg ustalonego planu zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z decyzją Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie

praca mgr Grażyny Tomczyk-Czesak
 11/. Słownik terminologiczny sztuk pięknych, PWN, Warszawa, 1969r. str. 278